Polski system emerytalny składa się z trzech filarów. Na jakich zasadach one działają? Czy środki zgromadzone w każdym z filarów są dziedziczone ? Jakie wyjątki trzeba mieć na uwadze?
Co to jest OFE?
Mimo reformy systemu emerytalnego i medialnych przekazów wiele osób wciąż zastanawia się, co to jest OFE i jak działa. Niektórzy błędnie zakładają, że z myślą o przyszłej emeryturze oszczędzać można wyłącznie w ZUS-ie. Aby zrozumieć, jakie składki mogą być dziedziczone, należy zacząć od rozwiania wątpliwości dotyczących polskiego systemu emerytalnego.
Polski system emerytalny składa się z trzech filarów:
- I filar
Podstawowy, czyli pierwszy filar, został oparty na Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który jest zarządzany przez ZUS. Ten filar jest obowiązkowy dla wszystkich. Po osiągnięciu wieku emerytalnego osoby aktywne zawodowo nabywają prawo do świadczenia emerytalnego z ZUS-u, bo pracodawcy są zobowiązani przekazywać tam część składki emerytalnej (dokładnie 12,22% składki).
- II filar
To wspomniane już OFE i subkonta prowadzone przez ZUS. Co to jest OFE? To osoba prawna zarządzana przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne. OFE mają prawo podpisywać z zainteresowanymi umowy, otrzymywać część ich składek emerytalnych i pomnażać je, inwestując.
II filar jest obowiązkowy w zakresie subkonta w ZUS i dobrowolny jeśli chodzi o możliwość przystąpienia do OFE. Pozostała część obowiązkowej składki emerytalnej, czyli 7,3%, może w całości trafić na subkonto pracującego prowadzone przez ZUS, może również zostać podzielona. Podziału dokonuje się wówczas, gdy zainteresowany podpisał umowę z wybranym towarzystwem emerytalnym. Wówczas 4,38% składki trafia na subkonto ZUS, a pozostała część, czyli 2,92% składki, na konto OFE.
- III filar
Ten filar jest dobrowolny, polega na gromadzeniu oszczędności we własnym zakresie.
Które środki odkładane z myślą o emeryturze mogą być dziedziczone?
Po udzieleniu odpowiedzi na pytanie, co to jest OFE i przedstawieniu obowiązującej konstrukcji systemu emerytalnego łatwiej zrozumieć, które środki mogą być dziedziczone. Zgodnie z przepisami pieniądze zgromadzone w ramach I filaru nie podlegają dziedziczeniu. Rozporządzać można natomiast kwotami znajdującymi się na subkoncie ZUS i koncie OFE.
Środki zgromadzone na subkoncie prowadzonym przez ZUS i koncie założonym dla klienta przez towarzystwo emertyalne są traktowane jako część majątku osoby oszczędzającej, a to oznacza, że mogą być dziedziczone.
Osoby, które zdecydowały się na OFE mają możliwość wskazać osoby uposażone w umowie podpisywanej z towarzystwem emerytalnym. Uposażonymi nie muszą być jedynie członkowie najbliższej rodziny – wskazać można również osoby niespokrewnione. W przypadku, gdy osoby uposażone nie zostały wskazane środki zgromadzone w OFE dziedziczą spadkobiercy.
Jeżeli osoba oszczędzająca na emeryturę ma małżonka, to właśnie on w pierwszej kolejności otrzyma środki zgromadzone na subkoncie ZUS lub koncie OFE. Małżonek ma prawo do połowy środków zgromadzonych w trakcie trwania małżeństwa, pod warunkiem jednak, że małżonkowie mieli ustanowioną wspólnotę majątkową.
Jak wypłacane są pieniądze? Gdy mowa o małżonku, to są one przekazywane na jego subkonto ZUS lub konto OFE. Pozostała część jest wypłacana przelewem bankowym lub przekazem pieniężnym, wskazanym osobom uposażonym albo spadkobiercom, jeżeli osoby uposażone nie zostały wskazane.