Pracodawca łamie prawa pracownika – co robić?

Łamanie praw pracownika zdarza się wciąż mimo o wiele większej świadomości osób zatrudnianych na różnych typach umów, mimo dostępu do internetu i istnieniu coraz większej ilości firm o wysokich standardach. Problem wynika głównie z faktu ciągle wysokiego bezrobocia, wskutek czego nie za bardzo dba się o pracownika – jeden odejdzie, przyjdzie kolejny i zgodzi się na gorsze warunki. Można z tym walczyć, asertywnie podchodząc do wszelkich działań pracodawcy łamiącej prawa zatrudnionych osób. W trudnych sytuacjach warto wiedzieć, że można zwrócić się do odpowiednich instytucji. Pomoc pracownikom, których prawa są łamane, oferuje na przykład PIP lub sądy pracy. Przydatne jest też wsparcie związków zawodowych.

1. Problemy z właściwymi terminami wypłat, zbyt niskie pensje

Regulaminowy termin wszelkich wypłat to 10. dzień każdego miesiąca (wynagrodzenie wypłacane jest przeważnie za już przepracowany miesiąc, a nie z góry  – z małymi wyjątkami). Zdarza się, że pracodawcy znacznie przesuwają ten termin lub nie wypłacają wynagrodzenia przez kilka miesięcy, tłumacząc się różnymi powodami – które tak naprawdę nie obchodzą pracownika. W takiej sytuacji trzeba bezwzględnie reagować, a nie godzić się na łamanie swoich praw. W pierwszej kolejności musisz wystosować odpowiednie pismo adresowane do pracodawcy, w którym sprecyzujesz swoje oczekiwania (np. wyrazisz prośbę czy też żądanie o wypłatę pieniędzy). Nawet jeśli pracodawca nie zareaguje pozytywnie na pismo, będzie mogło i tak posłużyć jako dowód twoich zamiarów polubownego rozwiązania konfliktu. Wybierz się do inspekcji pracy lub zwróć się do nich na piśmie. Przeważnie reagują dość szybko, na przykład organizując kontrolę i jeśli zostaną wykryte niedociągnięcia (a zapewne tak się stanie), wymuszą wypłatę zaległych pensji, jakie należą ci się od pracodawcy. Jeśli ten sposób nie podziała, pozostaje zwrócenie się kolejnej instancji, czyli do sądu. Potrzebny będzie odpowiednio skonstruowany pozew. Zwróć uwagę, by zachować niezbędną formę pozwu, bo błędne lub nie zawierające wystarczającej ilości danych są odrzucane. Ważne są np. dane powoda i adresata, kwota będąca przedmiotem sporu, a także właściwe uzasadnienie. W pozwie umieszcza się też prośbę o uzyskanie z zakładu pracy wszelkich danych potwierdzające to, że należy ci się wynagrodzenie w wykazanej wysokości. Pozew najlepiej skonstruować przy wsparciu prawnika.

2. Brak umowy

Wielu pracodawców wykorzystuje naiwność pracowników oraz ich nieznajomość prawa, co przekłada się np. na niechęć do podpisania umowy – zazwyczaj dotyka to młode osoby, które starają się o swoją pierwszą pracę. Często osoby te chodzą normalnie do pracy przez kilka tygodni lub dłużej nie mając żadnego dokumentu potwierdzającego ich zatrudnienie. Wskutek tego nie mogą nawet oczekiwać praw płynących z posiadania danego rodzaju umowy i często są zwalniani bez wypłaty należnego wynagrodzenia. Uczciwy pracodawca podpisuje umowę od razu po wyrażeniu chęci zatrudnienia pracownika, zgłasza go do ubezpieczenia, informuje o wielu prawach i obowiązkach. W sytuacji problemów z brakiem umowy należy zwrócić się do sądu. Wymagani będą jednak świadkowie, którzy złożą zeznania potwierdzające twoją obecność w pracy przez dany okres czasu.